Otizm ne zaman farkedilir? Otizmin belirtileri nelerdir?

Otizm, ilk 3 yaş içinde ortaya çıkan ve yaşam boyu süren, özellikle sosyal ilişkiler kurma ve sürdürmede zorluklara neden olan gelişimsel bozukluktur. Sözel ve göz teması kurma ve jest-mimik kullanımı gibi sözsüz iletişimde zorluk yaşanması ile karakterizedir. Konuşma kabiliyetinin geç ya da sınırlı olması, kolları sallama ve yüksek seslerden hoşlanmama gibi belirleyici ve tekrar eden belirtiler gösterirler. Otizm her yaşta teşhis edilebilse de semptomlar daha çok yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıktığı için gelişimsel bir bozukluk olarak kabul edilmektedir.

Bazen belirtiler 1 yaşından önce başlarken, bazılarında normal psiko-sosyal gelişme olup “mama, baba” gibi ilk kelimeler söylendikten sonra gelişimde gerileme, duraksama fark edilir. Otizmin beynin yapısını ve işleyişini etkileyen sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu hastalığın çocuk yetiştirme türleriyle ve ailenin sosyo-ekonomik düzeyiyle bir ilgisi bulunmamaktadır.

Otizm, yaygın gelişimsel bozuklukların bir alt grubudur. Yaygın gelişimsel diğer bozukluklar ise; Asperger sendromu: Dil gelişimleri otizme göre daha iyi olmaktadır,

Rett sendromu: Sadece kız çocuklarında görülen ağır zihinsel geriliği ve baş çevresi küçüklüğü ile seyreden bir genetik hastalıktır. Dezintegratif: İlk iki yaşa kadar çocuğun gelişimi normaldir ancak sonrasında otizm benzeri bulgular başlamaktadır.

Otizmin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, tek bir nedeni de bulunmamaktadır. Yapılan araştırmalarda otizmin nedeni genetik ve genetik olmayan veya doğum komplikasyonları, viral enfeksiyonlar ve çevre kirliliği gibi çevresel etkiler olarak görülmektedir.

Farklı kromozomlardaki 100'den fazla gen, farklı şiddette otizm spektrum bozukluğuna neden olabilir. Beyin fonksiyonlarını ve hücre iletişimlerini bozan, nadir de olsa bazı genetik, nörometabolik (beyin kimya bozuklukları) hastalıklarda veya epilepsi gibi durumlarda da otizm bulguları görülmektedir.

Otizm için net bulgular: Adı ile seslenildiğinde tepki vermeme Göz temasından kaçınma

Kelime ve ifadeleri tekrarlama Dil gelişiminde gecikme Sözsüz iletişim kurmaya çalışma Başkalarının ne düşündüğü veya hissettiğini anlamakta zorluk yaşama

Kendi etrafında dönme ve dönen nesnelere karşı aşırı ilgi Yalnız kalmayı tercih edip, arkadaş kurmaktan kaçınma Alışkanlıklara takıntılı olma ve değişimlere karşı aşırı tepki verme

Sarılmak gibi yakın temastan hoşlanmama İhtiyaçlarını karşılayacak kişinin kolunu çekiştirerek derdini anlatma Başkalarının fark etmediği küçük ayrıntıları, desenleri, kokuları veya sesleri fark etme