Aynı dönemde kümes hayvanlarında 943 salgın rapor edilirken, 1.548'i yabani kuşlar arasında olmak üzere kümes hayvanı olmayan türlerde 2.570 salgın rapor edildi. Bu vakalar 82,1 milyondan fazla kümes hayvanının kaybına yol açmıştı.
Son yirmi yılda, virüsü kontrol altına alma çabalarının bir parçası olarak 633 milyondan fazla kanatlı ya enfeksiyon ya da itlaf yoluyla kaybedildi.
Raporda, "2024 yılında kayda değer bir gelişme, memelilerde HPAI salgınlarındaki artış oldu" deniyor. Raporda ayrıca kuş gribinin artık mevsimsel ya da bölgesel bir sorun olmadığı, 2022'den bu yana vakaların küresel olarak rapor edildiği vurgulanıyor. Virüs yeni yabani kuş türlerini, evcil kümes hayvanlarını ve çiftlik hayvanları ve evcil hayvanlar da dahil olmak üzere artan sayıda memeli türünü etkiledi.
WOAH, kuş gribinin bir hayvan sağlığı krizinin ötesine geçerek tarımı, gıda güvenliğini, ticareti ve ekosistemleri tehdit eden küresel bir acil duruma dönüştüğü konusunda uyarıyor.
İnsan sağlığı için risk
Bazı vakalarda virüs insanlara da bulaşarak daha geniş çaplı bir halk sağlığı krizine dönüşme potansiyeline dair endişeleri arttırdı.
Kümes hayvanları ve süt sığırları arasındaki kuş gribi salgınının 67 doğrulanmış insan vakasına ve bir ölüme yol açtığı Amerika Birleşik Devletleri'nde durum özellikle endişe verici.
Avrupa'da ise herhangi bir insan enfeksiyonu görülmedi ve sığırlarda virüse rastlanmadı. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'ne (ECDC) göre, şu anda ABD'de dolaşımda olan genotip Avrupa'da tespit edilmedi.
İnsanlara bulaşma riski düşük olmakla birlikte, WOAH daha fazla memeli türü enfekte oldukça, virüsün memeliden memeliye ve potansiyel olarak insana bulaşmayı mümkün kılacak şekilde adapte olma olasılığının artacağı konusunda uyarıyor.
Sadece kuşlar için değil geniş çaplı sonuçlar
Rapora göre kuş gribi, kümes hayvanları üzerindeki yıkıcı etkisinin yanı sıra yabani kuş popülasyonlarında eşi benzeri görülmemiş kitlesel ölümlere neden olarak ekosistemleri bozuyor ve biyoçeşitliliği tehdit ediyor.
"Ekosistem istikrarının ayrılmaz bileşenleri olan biyoçeşitliliğin kaybı, çevresel esnekliği ve küresel yaban hayatının korunmasını tehlikeye atan basamaklı etkilere neden olmaktadır," denilen raporda, bu ölçekteki biyoçeşitlilik değişiminin göç modellerini ve gıda zincirlerini de etkilediği belirtiliyor.
Hayvan sağlığı örgütüne göre, deniz kuşları, yırtıcı kuşlar ve su kuşları, üreme kolonilerinin tamamının yok olmasıyla feci kayıplara uğradı.
Kuş gribinin küresel yayılımının diğer sonuçları arasında, salgınlar genellikle katı ticari kısıtlamaları tetiklediğinden, uluslararası ticaretin sekteye uğraması da yer alıyor.
Brezilya 'nın kuş gribi salgınını Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ - WHO) bildirmesinin ardından Avrupa Birliği' ne kümes hayvanı ihracatının askıya alınması buna bir örnek.
Ülke 19 Mayıs itibariyle 'Yüksek Patojenik Kuş Gribinden (HPAI) ari' statüsünü kaybetti; bu da Brezilyalı yetkililerin AB'ye ihracat için gerekli hayvan sağlığı sertifikalarını imzalayamayacağı anlamına geliyor.
Çözüm aşılar mı?
WOAH'ın raporunda "devam etmekte olan bu salgının ölçeği ve karmaşıklığı, geleneksel kontrol önlemlerinin ötesinde acil eylem gerektirmektedir," deniliyor.
Bu geleneksel önlemler arasında sıkı biyogüvenlik ve aktif gözetim bugüne kadarki ana stratejiler yer alıyor. Bunlar bir dereceye kadar etkili olsa da, örgüt virüsün durmaksızın yayılmasının ek çabalar gerektirdiği konusunda uyarıyor.
Aşılama bir çözüm sunabilir ya da en azından geleneksel önlemlere değerli bir tamamlayıcı olarak hizmet edebilir, çünkü aşılar sadece salgınların yayılmasını değil aynı zamanda enfeksiyonların şiddetini de azaltabilir.
Ekim 2023'te Fransa, hastalığın bulaşmasındaki kilit rolleri nedeniyle ördeklerde kuş gribine karşı ülke çapında bir aşılama kampanyası başlatan ilk AB ülkesi oldu.
Rapora göre bu girişim, öngörülen 700 salgın sayısının sadece 10'a düşürülmesine yardımcı oldu.
Hayvan aşılarına ek olarak bazı ülkeler, kümes hayvanı çiftliği çalışanları gibi kuş gribine yakalanma riski taşıyan kişilere de aşı yapmaya başladı.
Geçtiğimiz yıl Avrupa Komisyonu, kuş gribine yönelik 665,000 doz pre-pandemik aşı satın almış ve gelecekte insanlara yayılma ihtimaline karşı önümüzdeki dört yıl içinde 40 milyon dozluk bir opsiyon aldı.
Finlandiya, dünyada insanları aşılamaya başlayan ilk ülke olduğunu bildirdikten sonra sevkiyatı alan ilk ülke oldu.