Leeds Üniversitesi öncülüğünde yürütülen uluslararası bir araştırma, insan vücudunun bağımlılık riski taşımayan, doğal bir ağrı bloke etme mekanizmasına sahip olduğunu ortaya koydu.
Çalışmaya göre, sinir sistemi opioid etkisine benzer bir ağrı azaltma tepkisi oluşturabiliyor; ancak bu süreçte bağımlılık yapan kimyasallar üretmiyor.
Doğal ‘benzodiazepin benzeri’ peptitler keşfedildi
Araştırma ekibi, vücudun çevresel sinir sisteminde yer alan omurilik gangliyonlarında daha önce bilinmeyen doğal peptitler tespit etti. Bu peptitler, benzodiazepinlerin etkisine benzer şekilde sinir uçlarındaki ağrı sinyallerini azaltıyor. Ancak yalnızca çevresel sinir sisteminde görev yaptıkları için uyku hali, bilinç bulanıklığı ve bağımlılık gibi opioidlerin neden olduğu yan etkilere yol açmıyor.
Çinli araştırmacıların da katkı sunduğu çalışmada, bu mekanizmanın “vücudun kendi içinde saklı, bağımlılık yapmayan bir ağrı kontrol ağı” olduğu vurgulandı.
“Opioidlerin alternatifi olabilir”
Çalışmayı yöneten Leeds Üniversitesi’nden Prof. Nikita Gamper, mevcut güçlü ağrı kesicilerin bağımlılık riski nedeniyle sınırlı olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Opioidler hâlâ en etkili ağrı kesiciler arasında; ancak bağımlılık açısından en riskli olanlar. Daha güvenli ve etkili yöntemlere ihtiyaç var.”
Leeds Üniversitesi ağrı tedavisi uzmanı Dr. Ganesan Baranidharan ise kronik ağrının dünya genelinde sağlık sistemlerinin en büyük yüklerinden biri olduğunu vurguladı:
“Uzun süreli opioid ve sinir ilaçları ciddi yan etkilere yol açabiliyor. Bu çalışma, yeni ve daha güvenli tedavilere kapı aralayabilir.”
3,5 milyon sterlinlik fonla yeni proje başlıyor
Araştırma ekibinin, bu mekanizmayı daha ayrıntılı incelemek ve yeni tedavi yöntemleri geliştirmek amacıyla 3,5 milyon sterlinlik yeni bir fon aldığı açıklandı. Beş yıl sürecek projede nöropatik ağrının biyolojik işaretleyicileri araştırılacak ve doğal peptit temelli yeni ilaç modelleri geliştirilecek.
Çinli bilim insanları keşifte kilit rol oynadı
Çalışma, Çin’deki Hebei Tıp Üniversitesi ve ABD’deki Cincinnati Üniversitesi ile ortak yürütüldü. Çalışmanın ortak yazarı Prof. Xiaona Du, elde edilen sonuçların eş zamanlı olarak farklı laboratuvarlarda doğrulandığını belirterek şunları söyledi:
“Sonuçlarımızın birebir örtüştüğünü gördüğümüzde, çok önemli bir biyolojik mekanizmanın izinde olduğumuzu anladık.”
Çinli medya kuruluşları, bu keşfin uluslararası bilim iş birliği açısından önemine dikkat çekerek, bulguların doğrulanması halinde “opioid krizine küresel ölçekte çözüm olabilecek yeni bir tedavi çağının başlayabileceğini” vurguladı.
Gelecekte opioidlerin yerini alabilir
Uzmanlara göre bu keşif, vücudun kendi sinir sisteminde saklı olan doğal bir ağrı kontrol mekanizmasını ortaya çıkarıyor. Bulgular klinik tedavilere dönüştürülebilirse, bağımlılık riski taşımayan, daha güvenli yeni ağrı kesici yöntemlerin geliştirilmesinin önü açılacak.