Geçtiğimiz hafta cuma günü AK Parti milletvekilleri tarafından Meclis’e sunulan 36 maddelik yeni kanun teklifinde emeklilik sistemini de etkileyecek önemli düzenlemeler yer aldı.
Buna göre mevcut uygulamada prime esas kazanç üst sınırı asgari ücretin 7,5 katı olarak uygulanırken, yeni teklifle birlikte 9 kata çıkarılacak. Böylece yüksek ücretle çalışanların kazançlarının daha yüksek kısmı emekli aylıklarına yansıyabilecek.
BORÇLANMA TUTARLARI DA ARTIYOR
Teklifte bir diğer detay ise emekliliği doğrudan etkileyen borçlanma tutarları oldu. Normal şartlarda yaşı dolduran ve prim gün eksiği olanlar borçlanma yoluyla emekliliği hak edebiliyor.
Borçlanma tutarlarında asgari ücretin yüzde 32'si oranında prim alınıyor. Yeni düzenlemeyle doğum borçlanması hariç, askerlik ve diğer her türlü hizmet borçlanmalarında prim oranı yüzde 45'e çıkartılacak.
YENİ DÜZENLEMEDE DETAYLAR NELER?
Peki yeni kanun teklifinde detaylar neler? Hangi borçlanma türlerinde artışa gidildi? Borçlanma ile emekli olacakların ödemeleri yeni yılda ne kadar artacak? Konuyla ilgili tüm merak edilenleri açıklayan Mali Müşavir ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu ifadeleri kullandı: “Geçtiğimiz hafta 36 maddelik kanun teklifi Meclis’e sunuldu. Vergi ve sosyal güvenlik hukukunda önemli değişikliklerin olduğunu söyleyebiliriz. Teklifte sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesine katkıda bulunmak üzere gelir etkisi de olan düzenlemeler yer almaktadır. Özellikle emeklilik ile ilgili maddelere baktığımızda,
Prime esas kazanç tavanının asgari ücretin 7,5 katından 9 katma çıkarılması,
Emeklilik prim oranının işveren hissesinin 1 puan artırılması,
Gelir ve aylık bağlanmış olanlarda prim borçlanma gelir ve aylıklarından kesilmesinin sağlanması.
Bağkur primlerinin ödenmemesi nedeniyle durdurulan sigortalılık sürelerinin ihya prim oranın %45 olarak belirlenmesi,
Doğum hariç borçlanma prim oranının %32'den %45'e çıkarılması olarak sayabiliriz.
‘Peki hangi borçlanmalarda değişiklik olacak?’ sorusuna gelince toplamda 13 adet borçlanma yöntemi olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan bazıları ise erkeklerde askerlik, 4C dediğimiz Emekli Sandığı’na bağlı memurlarımızda aylıksız izin süreleri, doktora ve tıpta uzmanlık dönemleri, tutuklu veya gözaltında iken beraatına karar verilen kişilerin süreleri, grev ve lokavtta geçen süreler, Seçim Kanunu’nda görevlerinden istifa eden memurların seçim süresine kadar olan süreleri, 2011 yılından sonraki dönemde kısmi süreli çalışanların süreleri, devlet eliyle ecnebi memlekete gönderilen öğrencilerin süreleri, uzman ve usta öğreticilerin kısmi süreli çalışmaları, sıkıyönetim dönemindeki beraatlarına karar verilen kişilerin tutuklu ve gözaltında oldukları süreler şeklinde sıralayabiliriz.
'DOĞUM BORÇLANMASI DIŞINDA TÜM BORÇLANMALARDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ’
Ülkemizde doğurganlık hızlarının düşmesiyle birlikte gelecek dönemde ülke bekasının da tehlike çanlarının çaldığını söyleyebiliriz. Hükümet kanadının da bununla ilgili bir dizi önlem aldığını ifade edebilirim. Kanun teklifi ile birlikte doğum borçlanması dışında olan tüm borçlanma türlerinde değişikliğe gidildi.
EMEKLİLİK İÇİN BORÇLANMA TUTARLARINDA NE KADARLIK ARTIŞ OLACAK?
Borçlanma tutarlarına baktığımız takdirde halen yürürlükte olan yasalar doğrultusunda asgari brüt ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasında tercih yapılabilmektedir. Şu an için asgari ücrette aylık brüt ücretimiz 26.005,50 TL, günlük ise 866,85 TL’dir. Mevcutta emeklilik için prim eksiği olanlar günlük asgari brüt ücretin %32’si olan borçlanma rakamı 277,39 TL ile 7,5 katı olan 2.080,43 TL arasında ödeme yapabilmektedir.
Eğer yasa teklifi aynen Meclis sürecinden geçip yasalaşırsa %32’lik kıstas %’45’e çıkacak, ayrıca 7,5 katlık artış da 9 kata çıkacak.
Bir de şunu unutmamak lazım. Borçlanma tutarları ocak ayında asgari ücrete yapılacak zamla birlikte yeniden artacak. Yılbaşında asgari ücrete de kabaca %25 civarında artış olursa şöyle bir hesap yapmış olacağız.
Bugünkü şartlardaki asgari ücretin %32’si olan 277,39 TL’lik günlük borçlanma tutarı yeni düzenleme ile birlikte asgari brüt ücretin %45’i olunca ödeme tutarı 390,08 TL’ye çıkacaktır. Yeni yasa teklifi yılbaşında devreye gireceğinden dolayı asgari ücrete de %25 oranı üzerinden bir artış gelirse yeni günlük brüt asgari ücret olan 1.083,56 TL’nin %45’i üzerinden günlük 487,60 TL borçlanma yapılabilecektir.
Günlük borçlanma tutarı da 9 kata kadar artırılabileceğinden eksik primini yüksekten ödemek isteyen bir emekli adayı için tavan rakam da 4.388,43 TL şeklinde oluşabilecektir.
Yani yılbaşı itibarıyla asgari 277,39 TL olan borçlanma tutarı tahmini olarak 487,60 TL’ye çıkacaktır. En yüksek ödeme tutarı da 2.080,43 TL’den 4.388,40 TL’ye ulaşacaktır.
'YENİ YILDAN ÖNCE EMEKLİ OLMAK AVANTAJLI’
Bunu bir örnekle açıklayacak olursak 550 gün askerlik borçlanması olan bir sigortalı eksik gününü bugünden öderse 152.564,50 TL, yılbaşından sonra öderse tahmini olarak 268.180,00 TL ödeme yapacaktır. Her gün için 210.21 TL fark binecek ve toplamda 115.615,55 TL fazla ödeme yapmış olacaktır.
Yani eksik günü için borçlanma yapacaklar emekli olabilmek için ocak sonrası ödeme yaparlarsa ceplerinden 115.615,55 TL daha fazla para çıkacaktır. Emeklilik için eksik günlerini ödemek isteyenler bunu ocak öncesi yapmalıdır.
Ayrıca şunu da eklemek isterim. Teklifin yasalaşması için önce Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüp, Meclis'te oy çokluğuna ulaşıp sayın Cumhurbaşkanı’nın imzası ile Resmi Gazete’de yayımlanması gerekmektedir. Süreç olarak ihtimal de olsa Meclis’te ilgili maddelerde revize olabilme durumu da söz konusu olabilir.
YENİ DÜZENLEME İLE YÜKSEK TUTARDAN ÖDEME YAPANIN EMEKLİ MAAŞI DAHA DA YÜKSELECEK Mİ?
Emekli maaşında en önemli kriter sizden kesilen sigorta primleri, aylık bağlanma oranları ve güncelleme katsayılarıdır. Asgari ücret üzerinde maaşınız varsa bu da müspet anlamda maaşa pozitif oranda katkı sağlamaktadır. Şu an için emekli olup da maaşa bağlanan sigortalıların emekliliğinde bir değişiklik olmayacaktır. Fakat halihazırda sigortalı olup prim kesilen kişilerin emekli olmaya hak kazandığı dönemde emekli maaşlarında bir artış olacağı kanaatindeyim.”
