Nepal'de yolsuzluk tartışmaları sonrası sosyal medya platformlarının yasaklanmasıyla 8 Eylül'de başlayan kitlesel protestolar, iki gün içinde şiddetli çatışmalara dönüştü. Bu süreçte politikacıların evleri tahrip edildi ve parlamento binası ateşe verildi.
Çoğu protestocu 20'li yaşlarında olduğu için “Z kuşağı” hareketi olarak nitelendirilen genç yetişkinlerin eylemleri sonrası sosyal medyaya yönelik yasaklama kararı geri alındı ancak protestolar "değişim" talebiyle devam etti.
Gösteriler boyunca en az 72 kişi öldü, 1.300'den fazla kişi yaralandı.
"HAMİ NEPAL" ADLI GRUP FİTİLİ ATEŞLEDİ
Protestoların çıkış noktasında, eski bir DJ'in, video oyuncuları arasında popüler olan bir sosyal medya uygulamasını kullanarak kitlesel protesto çağrısı yapması vardı. Bu hareket, ülkenin yeni geçici liderliğini kurmada beklenmedik bir güç haline geldi.
Hami Nepal (Biz Nepaliz) adlı kuruluşun 36 yaşındaki kurucusu Sudan Gurung, Discord mesajlaşma uygulaması ve Instagram'ı kullanarak, Başbakan K.P. Sharma Oli'yi istifaya zorlayan kitlesel gösterileri organize etti. Gösteriler, Himalaya ülkesi Nepal'i, son on yılların en ölümcül siyasi krizine sürükledi.
Grup, yasaklanmış platformlara erişmek için VPN'ler kullandı ve on binlerce gence ulaşan eylem çağrıları yaptı. Protestolar şiddetli hale geldikçe, grup “yalan haber” olarak nitelendirdiği mesajları tespit etti ve hastanelerin telefon numaralarını paylaştı.
Güvenlik nedenleriyle takma adlar kullanan Hami Nepal üyeleri, Gurung ve grubun diğer liderlerinin, 5 Mart'ta seçimler yapılana kadar yeni geçici liderliğin atanması da dahil olmak üzere, yüksek riskli kararların merkezinde yer aldıklarını söyledi.
CUMHURBAŞKANI VE ORDUYU İKNA ETTİLER
Grubun üç üyesi, Gurung ve ekibinin, yolsuzluğa karşı sert tutumuyla tanınan eski Başyargıç Sushila Karki'yi, Nepal'in ilk kadın geçici başbakanı olarak ataması için ülkenin cumhurbaşkanını ve ordu komutanını ikna ettiklerini dile getirdi.
Gurung, perşembe günkü protestodan bu yana düzenlediği ilk basın toplantısında, “İktidarın halkın elinde olmasını sağlayacağım ve yolsuzluk yapan tüm politikacıları adalete teslim edeceğim” dedi.
Hami Nepal üyeleri, Gurung ve ekibinin önemli kabine pozisyonlarını belirlemek için toplantılar yaptığını ve önceki yönetim tarafından atanan bazı hükümet yetkililerinin görevden alınmasını önerdiğini ifade etti.
Üyelerden biri, “Karki ve grup üyeleri arasında görüşmeler devam ediyor. Kabineyi yakında kesinleştireceğiz” dedi. Hami Nepal, Instagram'da “Süreç, yetenekli ve becerikli gençlerden oluşması için dikkatli bir şekilde yürütülüyor” diye ekledi.
DEPREMDE DE YARDIMA KOŞTU
Z kuşağından daha yaşlı olan Gurung ve ekibi, kabineye girmeyeceklerini, ancak gelecekteki karar alma süreçlerine katılmak istediklerini açıkladı.
Grubun 26 yaşındaki gönüllüsü Ronesh Pradhan, “Politikacı olmak istemiyoruz. Sudan Gurung sadece ‘Z kuşağı’ grubuna yardım ediyordu ve biz sadece ulusun sesiyiz, liderlik pozisyonlarına ilgi duymuyoruz” dedi.
Hami Nepal'i kurmadan önce DJ olan Gurung, 2015 yılında Nepal tarihinin en şiddetli depreminde 9 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesi üzerine ve COVID-19 salgını sırasında sivil yardım organizasyonu düzenledi.
İLK KADIN BAŞBAKAN NE DEDİ?
Karki, “Gen Z” hareketi olarak adlandırılan protestocuların liderleriyle yapılan anlaşmanın ardından göreve başlamak için cuma yemin etti.
Bu görevde altı aydan fazla kalmayacağını söyleyen Karki, “Bu görevi istememiştim. Sokaklardan gelen sesler üzerine kabul etmek zorunda kaldım” dedi ve gelecek yıl 5 Mart'ta yapılacak seçimlerin ardından kurulacak yeni hükümete görevi devredeceğini belirtti.
“Gen Z neslinin düşünce yapısına göre çalışmalıyız” diyen Karki, “Bu grubun talebi yolsuzluğun sona ermesi, iyi yönetişim ve ekonomik eşitlik” diye konuştu.
Ancak şunları da ekledi: “Utanç duyuyorum. Bu temel yapıları tahrip edenler Nepalli ise nasıl Nepalli olarak adlandırılabilirler?” dedi.
PARLAMENTO YANDI, ZORLU GÖREV YOLDA
BBC'nin bildirdiğine göre eski Yüksek Mahkeme başkanı olan Karki, temiz bir imaja sahip olarak biliniyor. Ancak, yaklaşık 11 aylık başyargıçlık görevinde bir azil olayıyla karşı karşıya kalarak tartışmalardan uzak kalamadı.
Şimdi Karki ve kabinesi, değişimi isteyen Z kuşağı protestocularını ve Nepal'de genç demokrasinin ve anayasal düzenin rayından çıkmasından korkan diğerlerini yatıştırmanın yanı sıra, kanun ve düzeni yeniden tesis etmek, saldırıya uğrayan parlamentoyu ve diğer önemli binaları yeniden inşa etmek gibi birçok zorlukla karşı karşıya kalacak.
"YARGININ BAĞIMSIZLIĞINI SAĞLAYACAĞIZ"
Takipçi sayısı 160 binin üzerine çıkan Instagram hesabını ve Discord gönderilerini Gurung ile birlikte yöneten ekip üyeleri arasında 24 yaşındaki kafe sahibi Ojaswi Raj Thapa ve hukuk mezunu Rehan Raj Dangal da bulunuyor.
Hızla sesini duyuran bir protesto hareketi lideri olarak öne çıkan Thapa, Reuters'a verdiği röportajda, yargının bağımsız olmadığını ve geçici hükümet kurulduktan sonra yargının özgürlüğünü sağlamak en önemli önceliklerden biri olduğunu söyledi.
Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Anayasada bazı değişiklikler yapmamız gerekebilir, ancak anayasayı feshetmek istemiyoruz” dedi.
