Köy Enstitüleri, Osmanlı’nın fethedemediği Türk köylerine eğitimin, bilginin, görgünün kısaca aydınlanma ışığının götürülmesidir.
Yaparak öğrenmek, öğrendiğini o anda uygulamak, uyguladığının sonuçlarını görmektir Köy Enstitüsü…
Bu okullarda okuyan öğrenci üretmeyi öğrenmiştir öncelikli olarak…
Disiplinden çok dayanışma, tek yanlı koşullandırma yerine sorgulama vardır Köy Enstitülerinde…
Öğrenci, öğrencinin hem arkadaşı hem öğretmenidir.
‘Yetişmiş bir insan ülkenin en önemli değeridir. Asla israf edilmemelidir’ diyen Atatürk devrimcilerinin yetiştirildiği bu okullarda, köy çocuklarından birer halk kahramanı yaratılmıştır.
****
İşte o kahramanlardan birinin öyküsünü okuyacağınız bir yapıt yayınlandı geçtiğimiz günlerde…
‘Çoban Ateşinden Aydınlığa!’
Erzurum’un bir köyünden çıkıp, önce kendini değiştiren, sonra toplumu ileriye taşımak için savaşım veren, binlerce öğrenci yetiştiren bir büyük öğretmenin yaşam serüveni kayda geçti bu kitapta…
Peki kim bu kahraman?
Bursa siyasetinin ve akademik dünyasının önde gelen isimlerinden Yaşar Poyraz’ın babası Cemal Poyraz.
Torun yani Yaşar Poyraz’ın oğlu Sercan’ın yaptığı uzun nehir söyleşi, tarafımdan düzenlendi, kitap haline getirildi.
Tuba Okat’ın teknik düzenlemesi ve de katkısıyla kitap okurla buluştu.
****
Erzurum İspir ilçesinin kuş uçmaz kervan geçmez bir mezrasında doğan Cemal Poyraz, kalabalık ailenin ilk okula giden kişisi…
O da büyük tesadüf eseri…
Eve gelen babasının arkadaşı, Cemal’in sigara kağıdı üzerinde yazıları okuduğunu görünce, zorla da olsa Cemal Poyraz’ı babasından alıp okula yazdırıyor hem de 13 yaşında…
17 yaşında da ilk okulu bitiriyor.
1948 yılında Erzurum Pulur Köy Enstitüsü’ne yazılıyor.
1954 yılında buradan mezun oluyor, ilk görev yeri Rize’nin İkizdere ilçesinin bir köyü oluyor: yani benim doğduğum ilçe…
Sonraki yıllarda yurdun çeşitli yerlerinde görev yapan Cemal Poyraz, Bursa’dan emekli oluyor.
Ama orada durmuyor, köy enstitüsü mezunu olarak topluma öncü olacak işler yapıyor.
***
Daha fazla ayrıntıya girmeyeyim, küçük ama çok anlamlı bir yapıt çıktı ortaya…
Köy Enstitüsünün bu topluma verdiği ışığın anlatıldığı hikayeyi ayrıntıları gerçekten okunmaya değer…
O kadar heyecanlı ki, iki saatte okuyup bitireceğinizin garantisini verebilirim.
****
Bu yazının dipnotu: Alfa yayınlarından çıkan küçük hacimli bu kitabı kitabevlerinde bulamazsanız, bana ulaşabilirsiniz!
